Değiniler

Arap Şiirine Meraklı Mısınız

Necati Zekeriya

8695. Gösterim
Tan Gazetesi, 3 Aralık 1977

Eski ve çağdaş Arap şiirinden Yugoslavya yazın sanat dergilerinde olduğu gibi, Türkiye dergilerinde de sık sık örnekler yayımlanmaktadır. Bizde ve Türkiye dergilerinde de sık sık örnekler yayımlanmaktadır. Bizde ve Türkiye’de yayınlanan Dünya Şiir antolojilerinde Arap şiirine her zaman az ya da çok yer verilmiştir. Bugün, bizde Şarkiyat Kürsülerinde okuyan üniversite öğrencileri Arap edebiyatı tarihini okudukları için, kuşkusuz, Arap şiiriyle de yakından ilgilenmektedirler. Bunu gözönünde bulundurarak, Arap şiirini içeren iki antolojiyi okurlarımızın dikkatine sunmak isteriz: Nuri Pakdil: “xÇağdaş Arap Şiiri” “Edebiyat Dergisi Yayınları”, Ankara 1976

Nuri Pakdil’in derlemesi (güldestesi) Tanaskoviç’in kinden farklı. Bu derlemede, yalnız çağdaş Arap şiiri yer almakta. Önsöz yoksa da, her ozan üzerine kısa bio - biblioğrafi notlar verilmiş, böylece okura kimi kolaylıklar sağlanmış. “Çağdaş Arap Şiiri güldestesinde, birçok ülkeler çağdaş ozanlarıyla yer almış. Örneğin: Cezayir, Fas, Filistin, Irak, Lübnan, Mısır, Sudan, Suriye, Suudi Arabistan ve Ürdün. Ozanların çoğu XX. yüzyıl ozanları ve onların seçme şiirleri. Bunların çoğu bildiğimiz, sevdiğimiz, estetik-sanat anlayışlarını beğendiğimiz şairler. Örneğin, sık sık ülkemizi ziyaret eden Irak ozanı Abdülvahab El-bayati, ondan başka Ürdün ozanı İbrahim Tükân, Suriye ozanı Şefik Cebri, Sudan ozanı Muhammed el-Fayturi vb. Tanaskoviç’in “Arap Şiiri” derlemesinde yer alan ozanların da birçoğu bu güldestede, hatta bazıları aynı şiirlerle yer almışlar. Örneğin Mısır ozanı Ahmed Şevki. Bu ozanın çok sevilen “Cep Saati” adlı şiiri her iki derlemede var. İyi bir raslantı bu ve okurlarımız için iyi bir sürpriz. Bu şiirin birinci ve altınci beytini önce Tanaskoviç’in Sırp - Hırvatça çevirisinde okuyalım:

İmam yedan metalni sat

Kakav nikome niye dat.

Ne rastayem ipak od nyega,

Yer me o vremellu slatko zavaraya.

Aynı beyitlerin Türkçesini de Nuri Pakdil’in kıvrak Türkçesinden bir okuyalım.

Cebimden madenden bir saati

Yoktur kimsenin böyle saati

Üstümde taşırım saat çünkü

Aldatır beni zaman konusunda.

Şiirin orijinalini bilenler için, ayrı ayrı dillerin olanakları içinde çevirilerini okumak, kuşkusuz büyük bir zevk verecektir. Her iki derlemede, böyle benzer şiirlerin sayısı pek kabarık değilse de, kimi örneklere raslıyoruz. Öyle ki, şarkiyat kürsülerinde okuyanlar, Arap Şiirini sevenler için, Sırp-Hırvatça ve Türkçe bu iki derlemeyi elde etmeleri Arap şiiri üstüne meraklarını daha da artıracak. Şiirin evrenselliği için çok güzel bir örnek bu. Arap şiiri yüzyıllardır dünyayı dolaşmakta. Yugoslav okurlarına, değil yalnız Dünya Şiiri Antolojilerinde, kendi başına hazırlanan derlemelerle de sıcak, insani ellerini uzatmaktadır. Nuri Pakdil xArap Şiirini çevirirken, artı, öztürkçeyi ilke bildiği, şiirleri Türkçe yaşattığı için okura ayrı bir mutluluk vermektedir.

Bu soylu, kalıcı yapıtları bize bağışladıkları için, her iki derleyiciye teşekkür borçluyuz.