Değiniler

Harikalar Tablosu Üzerine

Fatih Uğurlu

6631. Gösterim
Çile Dergisi, Ocak 1975

Edebiyat Dergisi Yayınlarının dokuzuncusu geçtiğimiz günlerde yayınlandı, Nuri Pakdil’in Jacques Prevert’ten dilimize aktardığı “Harikalar Tablosu”. Umut’tan sonra oyun dizisinin ikincisi ve birinci çeviri oluyor.

Harikalar Tablosu’nda Chanfalla inanç için “böyle dudağınızın ucuyla sözgelimi ‘elbette’ demeniz yetişmiyor” diyor, devamla “..sizin gibi kuşkulu davranan insanlar öyle kolaycana göremeyeceklerdir” diye belirterek, inancın kesin tasdik istediğini, insanın ancak bundan birşeyler umabileceğini, kişinin inançtan sonra umut etme hakkının olduğu tezini koyuyor insanın kafasına. Hârikalar tablosunu ham ruhların göremeyeceğini söyleyerek, bunun için bir ruh olgunluğunun gerektiğini tespit ediyor, hatta bilinçlenmeden yapılan tekrarlar da fayda etmiyor diyor Chanfalla.

Bir kent canlanıyor gözümüzün önünde Nuri Pakdil’in fransızcadan çevirdiği Harikalar Tablosu’nu okurken; madde insanlarının yaşadığı sınıf sömürüsünün çarklarının habire çalıştığı, insanların ilişkilerini, çıkarlarına göre düzenledikleri bir yer. Chanfalla inançsız bu toplumu eziyor sözleriyle, onları mutlak’ı görmek için çalışmaya maddeyi aşmağa çağırıyor. Harikalar Tablosu’nun simgelediği yerli düşüncenin hakim olduğu bir ortamda Chanfalla sanatçının görevinin, Tablo’yu mümkün mertebe baylara bayanlara anlatması olduğunu vurguluyor zihinlere, Chanfalla “zaten bu tabloyu iyi yurttaşlar için düzenledik” derken, iyi yurttaştan elbetteki inancı olan kişiyi kastediyor ve bu doğrultuda olmayanların üç kez görmeğe çabalamış olsalar dahi bu tabloyu göremeyeceklerini belirtiyor ve inançsız kişinin yanında bir hristiyana dahi şans tanıyor. Usta bir üslûpla daha iyi canlanıyor tablo gözümüzün önünde her türlü inançsızlıklar ve bir tablo, bir tarafta karşılıklı çıkar esasına dayalı cinayet, esaret ve dikta yönetimi öbür yanda insan, insana verilen değer, mutluluk. Gerçek düzen çıkarlarının esiri olmuş kişiler tarafından garipseniyor, günümüz toplumu geliveriyor insanın aklına hemen, Harikalar Tablosu’nu okurken yöneticileri ve kâğıtlarda yazılı olmayan sosyal sınıflarıyla.

İnançsızlığın ergeç yıkılacağı görüntüsü bir muştu olarak vurgulanır Harikalar Tablosu’nun son bölümünde.